مطالعه کاریولوژیکی ژنوتیپ های چای (.Camellia sinensis L) موجود در ایران

چای (Camellia sinensis (L.) O.Kuntze) یکی از گیاهان نوشابه‌ای کافئین‌دار است که معرفی ارقام آن، نیازمند شناخت ژنتیک گیاه است. برای مطالعه کاریوتیپی چای، مریستم نوک ریشه 9 ژنوتیپ انتخاب شدند. نتایج نشان داد که استفاده از آلفابرمونفتالین (8 ساعت) برای پیش‌تیمار، محلول فارمر (24 ساعت) برای تثبیت و رنگ‌آمیزی کروموزوم‌ها با هماتاکسیلین، نمونه‌های میکروسکوپی مناسبی برای مطالعه خصوصیات مورفولوژیک کروموزوم‌های میتوزی چای ارایه می‌نماید. شمارش تعداد کروموزوم‌ها نشان داد که همه چای‌ها، دیپلویید و دارای 30=n2 کروموزوم از انواع متاسنتریک و ساب‌متاسنتریک با فراوانی‌های متفاوت بودند و کروموزوم ماهواره‌دار مشاهده نشد. دامنه تغییرات طول کل کروموزوم‌ها از 10/1 میکرون تا 42/4 میکرون متغیر بود. تجزیه واریانس داده‌های مربوط به 8 ویژگی مورفولوژیک کروموزوم‌ها مشخص نمود که بین ژنوتیپ‌ها، کروموزوم‌ها و اثرات متقابل ژنوتیپ×کروموزوم اختلاف معنی‌داری (1%) وجود داشت. از نظر آماره‌های DRL و L/S نیز، کلون شوروی برگ‌ریز (101)  و کلون 35 دارجلینگ به‌ترتیب بیشترین و کمترین تقارن کاریوتیپی را داشتند. در تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، نقش شاخص سانترومری، طول بازوی کوتاه و نسبت بازوی کوتاه به بازوی بلند و طول کل کروموزوم در تشکیل مؤلفه اول بیش از سایر خصوصیات بود و این مؤلفه به‌تنهایی بیش از 78% تغییرات و به‌همراه مؤلفه دوم، بیش از 97% تغییرات را توجیه نمودند. تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌ها به‌روش UPGMA، مشابه با نتیجه بای پلات مؤلفه‌های اصلی، توانست چای‌های مورد بررسی را در چهار گروه قرار دهد، به‌نحوی‌ که کلون امیدبخش 100 به‌تنهایی در یک گروه قرار گرفت.